Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün ‘Türkiye 2024 Yılı Erken İklim Değerlendirmesi’ datalarına nazaran Türkiye’de 2024 yılı 8 aylık sıcaklık ortalaması 16,8 derece ölçüldü. Bu paha 14,5 derece olan 1991-2020 normalinin 2,3 derece üzerinde kaydedildi. Bu sonuçla 2024 yılı, 1971’den bu yana gerçekleşen en sıcak yıl oldu.
136 MERKEZDE AZAMÎ SICAKLIK REKORU
2024 yılı mayıs ayı ortalama sıcaklıkları uzun yıllar ortalama sıcaklıklarının altında, öteki aylarda ise üzerinde gerçekleşti. 2024 yılı 8 aylık ortalama sıcaklık sapması en fazla nisan ayında 4,3 derece oldu. 2024 yılı kış, ilkbahar ve yaz mevsiminin ortalama sıcaklığı, 1991-2020 yıllarını kapsayan, uzun yıllar mevsimlik ortalama sıcaklıklarının üzerinde gerçekleşti. 2024 yılı ilkbahar mevsimi sıcaklık farkları normalinin 1,8 derece, 2024 yılı kış mevsimi sıcaklık farkları normalinin 3,3 derece, yaz mevsimi sıcaklık farkları 2,1 derece üzerinde gerçekleşti. 2024 yılı ocak ağustos periyodu aylık sıcaklıklarda en düşük sıcaklık 31 Ocak 2024’te eksi 31,3 derece ile Ardahan’da, en yüksek sıcaklık 20 Haziran 2024’te 47,8 derece olarak Ceylanpınar’da ölçüldü. 136 istasyon kendi aylık azamî sıcaklık rekorlarını kırdı.
YAĞIŞLARDA AYKIRI EĞİLİM
Ocak- ağustos ortalama alansal yağışı, 2024 yılında 348,8 mm ölçüldü. Bu paha, 1991-2020 normali olan 365 mm’nin yüzde 4 altında gerçekleşti. Tıpkı periyotta, Türkiye’de çeşitli bölgelerdeki yağış düzeyleri uzun vadeli ortalamalarla karşılaştırıldığında kıymetli değişkenlik gösterdi. Bilhassa Ege Bölgesi, Doğu Marmara, Batı Trakya, Batı Karadeniz ve Konya, Kastamonu, Çankırı, Samsun, Amasya ve Malatya üzere alanlar dahil olmak üzere, Orta Anadolu’nun batı kısımları, olağan düzeylere kıyasla yüzde 20’yi aşan azalmayla bariz yağış düşüşü yaşadı. Van Gölü’nün güney bölümlerinde ve Giresun etrafında, yağış düzeylerinin yüzde 40’tan fazla artmasıyla aykırı eğilim gözlendi. 2024 yılında aylık toplam yağış ölçüsü şubat, nisan ve haziran aylarında olağanın altında kalırken; ocak, mart, mayıs ve temmuz aylarında olağanın üzerinde oldu.
‘EN FAZLA ZİYAN VERENLER YÜZDE 36 İLE ŞİDDETLİ YAĞIŞ VE SEL, YÜZDE 22 İLE DOLU’
Ocak- ağustos periyodunda gerçekleşen ekstrem olay sayısı, 900’e ulaştı. En fazla ziyan veren olaylar, yüzde 36 ile şiddetli yağış ve sel, yüzde 22 ile dolu, yüzde 19 ile fırtına, yüzde 8 ile yıldırım düşmesi, yüzde 6 ile kar, yüzde 3 ile heyelan, yüzde 2 ile hortum ve yüzde 2 ile don oldu. Çığ, orman yangını, sis, kum fırtınası üzere ekstrem olayların toplamda hissesi yüzde 1 yahut daha az oranda yer aldı. 15-18 Ağustos’ta İzmir’deki orman yangını, 12 Şubat’ta Antalya’daki şiddetli yağış ve sel, 5 Temmuz Amasra’daki yıldırım düşmesi, 2024’ün en değerli ekstrem olayları olarak kayıtlara geçti.
‘EN’ EKSTREM METEOROLOJİK OLAYLAR
2024’ün en kıymetli ekstrem olaylarından İzmir’deki orman yangınında yaşananlar şöyle: “İzmir’in Çiğli- Karşıyaka- Bayraklı ve Bornova sınırında yer alan Yamanlar Dağı’nda 15 Ağustos 2024 gece saatlerinde başlayan orman yangını, 18 Ağustos 2024’te denetim altına alındı. Yangında, Yamanlar Dağı’nın güney yamaçlarının büyük bir kısmı yandı ya da hasar gördü. Yangın sürecinde Çiğli’de azamî hava sıcaklığı 34-40, Bayraklı’da 36-41, Karşıyaka’da 35-41 derece aralığında seyretti. Bağıntılı nem kıymetleri ise bu süreçte Çiğli’de yüzde 19, Bayraklı’da yüzde 10, Karşıyaka’da yüzde 15’e kadar düştü. Azamî rüzgar suratları, kuzeyli taraflardan olmak üzere kelam konusu yerlere yakın meteoroloji istasyonlarında 46 ila 57 km/saat ortasında değişti. Karşıyaka ilçesi Yamanlar Mahallesi Karatepe mevkisinde başlayan yangın, yerleşim yerlerine ulaştı. Yangında 16 mesken yandı, 87 konut ve 45 işyeri boşaltıldı. Yamanlar Dağı’ndaki ormanlık alanda başlayan orman yangını, 3 ilçenin hudutlarına yayılarak 2159 hektarlık alanda tesirli oldu.”
ANTALYA’DAKİ SEL CAN ALDI
Ekstrem tabiat olaylarından Antalya’daki şiddetli yağış ve selin gündelik yaşama olumsuz tesirleri şöyle oldu:
“Antalya ve etrafında 12 Şubat 2024 tarihinde gece saatlerinde başlayan sağanak ve gök gürültülü sağanak, vakitle şiddetini artırarak tesirli oldu. Gök gürültülü sağanak ve dolu, su baskınlarına neden oldu. Ağır yağış nedeniyle yollarda ve alt geçitlerde oluşan su birikintileri nedeniyle ulaşımda aksamalar yaşandı. Birçok araç yolda kaldı. Sel, can kaybına da neden oldu. Kepez ilçesinde Gazi Bulvarı’ndaki Gıyaseddin Keyhüsrev Alt Geçidi’ndeki bir arabada, bir kişinin cansız vücuduna ulaşıldı. Sel nedeniyle kentte Aksu, Döşemealtı, Kepez, Konyaaltı ve Muratpaşa ilçelerinde eğitime 1 gün orta verildi. Çok sayıda konut ve iş yerini su bastı. Yağışlar nedeniyle 3 bin 297 konut, 519 iş yeri ve 46 kamu binası olmak üzere toplam 3 bin 862 binada su baskını meydana geldi. Ziraî alanlar ziyan gördü. 211 çiftçinin 1200 dekarlık alanda sera ziyanı oldu. Meteoroloji 4. Bölge Müdürlüğü datalarına nazaran, 24 saatte ilçelerden Kepez’e metrekareye 304,9, Muratpaşa’ya 233,9, Konyaaltı’na 129,2, Serik’e 106,9 ve Kemer’e 80,2 kilogram yağış düştü.”
AMASYA’DA YILDIRIM DÜŞTÜ
Amasya vilayet genelinde 5 Temmuz 2024 Cuma günü öğlenden sonra tesirli olan gök gürültülü sağanak, fırtına ve dolu sonucunda, mesken, iş yerleri, kara yolları, güç çizgileri, araçlar ve tarım topraklarında hasar meydana geldi. Kışlacık Köyü yaylasında 3 çobanın ağaç altında topladığı sürüdeki 76 koyun, yıldırım düşmesi sonucu öldü, yıldırımdan etkilenen 1 çoban da hastaneye kaldırıldı.”